nkhani

Kukalamba kwa anthu kukuchulukirachulukira, ndipo kufunikira kwa chisamaliro chanthawi yayitali kukukulanso mwachangu; Malinga ndi zimene bungwe la World Health Organization (WHO) linanena, pafupifupi anthu aŵiri mwa atatu alionse amene amakalamba amafunikira chithandizo chanthaŵi yaitali cha moyo watsiku ndi tsiku. Machitidwe osamalira nthawi yaitali padziko lonse lapansi akulimbana ndi zofuna zomwe zikukula; Malinga ndi lipoti la UN Decade of Healthy Aging progress (2021-2023), pafupifupi 33% yokha ya mayiko omwe amapereka malipoti ali ndi zothandizira zokwanira kuti aphatikize chisamaliro cha nthawi yaitali ku machitidwe omwe alipo kale a zaumoyo ndi chikhalidwe cha anthu. Machitidwe osakwanira a chisamaliro cha nthawi yaitali amaika chiwopsezo chowonjezereka kwa osamalira osamalidwa mwachisawawa (kawirikawiri achibale ndi abwenzi), omwe samangogwira ntchito yofunika kwambiri pakukhala ndi thanzi labwino komanso kugwira ntchito kwa olandira chithandizo, komanso amagwira ntchito monga zitsogozo ku machitidwe ovuta a zaumoyo omwe amatsimikizira kuti nthawi ndi nthawi komanso kupitiriza kwa chithandizo chamankhwala. Pafupifupi 76 miliyoni osamalira osowa ntchito amapereka chisamaliro ku Ulaya; M’maiko a Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), pafupifupi 60% ya okalamba amasamaliridwa mokwanira ndi osamalira osakhala asukulu. Ndi kudalira kowonjezereka kwa opereka chithandizo osakhazikika, pakufunika mwamsanga kukhazikitsa njira zothandizira zothandizira.

Olera nthawi zambiri amakhala okalamba ndipo amatha kukhala ndi zilema zosatha, zofooka kapena zolemala chifukwa cha ukalamba. Poyerekeza ndi osamalira achichepere, zofuna zakuthupi za ntchito yosamalira zitha kukulitsa matenda omwe analipo kale, zomwe zimadzetsa kupsinjika kwakuthupi, nkhawa, komanso kusadzipenda thanzi. Kafukufuku wa 2024 adapeza kuti achikulire omwe ali ndi udindo wosamalira mwachisawawa adatsika kwambiri paumoyo wathupi poyerekeza ndi osasamalira azaka zomwezo. Othandizira achikulire omwe amapereka chithandizo kwa odwala omwe amafunikira chisamaliro chambiri amakhala pachiwopsezo chachikulu cha zotsatira zoyipa. Mwachitsanzo, kulemedwa kwa osamalira okalamba kumawonjezeka pamene osamalira omwe ali ndi vuto la maganizo amawonetsa mphwayi, kukwiya, kapena kuwonjezeka kwa kuwonongeka kwa ntchito za tsiku ndi tsiku.

Kusamvana pakati pa amuna ndi akazi pakati pa osamalira osasamala ndikofunika: osamalira nthawi zambiri amakhala amayi apakati ndi achikulire, makamaka m'mayiko otsika - ndi apakati. Azimayi amakhalanso ndi mwayi wopereka chithandizo ku zovuta zovuta monga dementia. Othandizira achikazi adanenanso kuchuluka kwa zizindikiro za kukhumudwa komanso kuchepa kwa magwiridwe antchito kuposa osamalira amuna. Kuonjezera apo, kulemedwa kwa chisamaliro kumakhala ndi zotsatira zoipa pa khalidwe laumoyo (kuphatikizapo ntchito zodzitetezera); Kafukufuku yemwe adachitika mu 2020 pakati pa azimayi azaka zapakati pa 40 mpaka 75 adawonetsa kuyanjana koyipa pakati pa maola ogwira ntchito yosamalira ndi kulandira mammogram.

Ntchito yosamalira odwala imakhala ndi zotsatira zoyipa ndipo chithandizo chiyenera kuperekedwa kwa olera okalamba. Chinthu choyamba chofunikira pakumanga chithandizo ndikuyika ndalama zambiri m'machitidwe osamalira nthawi yayitali, makamaka pamene chuma chili chochepa. Ngakhale izi ndizovuta, kusintha kwakukulu kwa chisamaliro cha nthawi yayitali sikudzachitika mwadzidzidzi. Choncho ndikofunikira kupereka chithandizo chachangu komanso chachindunji kwa osamalira okalamba, monga kupyolera mu maphunziro kuti athe kumvetsetsa zizindikiro za matenda owonetseredwa ndi osamalira awo ndi kuwathandiza kuti athe kusamalira bwino zolemetsa zokhudzana ndi chisamaliro ndi nkhawa. Ndikofunikira kukhazikitsa ndondomeko ndi njira zothandizira kuchokera kumaganizo a amuna ndi akazi kuti athetse kusiyana kwa kusiyana pakati pa amuna ndi akazi mu chisamaliro chosavomerezeka kwa nthawi yayitali. Ndondomeko ziyenera kuganizira zomwe zingakhudzidwe ndi jenda; Mwachitsanzo, ndalama zomwe zimaperekedwa kwa olera osakhazikika zimatha kukhala ndi zotsatira zoyipa zomwe sizimayembekezereka kwa amayi, zomwe zingawalepheretse kutenga nawo gawo pantchito yawo ndikupititsa patsogolo maudindo awo achikhalidwe. Zokonda ndi malingaliro a osamalira ayeneranso kuganiziridwa; Othandizira nthawi zambiri amadzimva kuti akunyalanyazidwa, osayamikiridwa, ndipo amanena kuti akusiyidwa pa dongosolo la chisamaliro cha wodwalayo. Olera amakhudzidwa mwachindunji ndi chisamaliro, motero ndikofunikira kuti malingaliro awo akhale ofunika ndikuphatikizidwa pakusankha kwachipatala. Potsirizira pake, kufufuza kwina kumafunika kuti mumvetse bwino zovuta zapadera zathanzi ndi zosowa za okalamba okalamba ndikudziwitsanso zothandizira; Kuwunika mwadongosolo kafukufuku wokhudza kulowererapo m'maganizo kwa osamalira akuwonetsa kuti osamalira okalamba amakhalabe ocheperako m'maphunziro otere. Popanda deta yokwanira, sikutheka kupereka chithandizo choyenera komanso chokhazikika.

Kuchuluka kwa anthu okalamba sikungowonjezera kuchuluka kwa anthu okalamba omwe amafunikira chisamaliro, komanso kuwonjezeka kofananira kwa okalamba omwe amagwira ntchito yosamalira. Ino ndi nthawi yochepetsera mtolowu ndikuyang'ana kwambiri antchito osamalira okalamba omwe nthawi zambiri amanyalanyazidwa. Okalamba onse, kaya olandira chithandizo kapena osamalira, ayenera kukhala ndi moyo wathanzi